Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) Düzenlemesinin Anayasa Mahkemesi Tarafından İptali
- İAÜ Hukuk Fakültesi Öğrencisi
- 5 Ağu 2023
- 2 dakikada okunur
Mehmet Kışlık
İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğrencisi
A. Giriş:
Anayasa Mahkemesi, 01.08.2023 tarihli ve 32266 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 01.06.2023 tarihli E. 2022/120, K. 2023/107 sayılı kararında CMK’nın 231. maddesinin 5. fıkrasının 1. cümlesini iptal etmiş; iptal kararının, kararın Resmi Gazetede yayınlanmasından bir yıl sonra yürürlüğe girmesini karara bağlamıştır. Gerekçeli kararda, CMK m. 231/5-c.1’in iptalinin 5. fıkranın 2. ve 3. cümleleri ile 6, 7, 8, 9, 10, 11 ve 13. fıkralarının uygulanma olanağı kalmadığından bu fıkraların da iptaline ve iptal kararının Resmi Gazetede yayınlanmadan bir yıl sonra yürürlüğe girmesine; maddenin 12 ve 14. fıkralarının da iptaline karar verilmiştir. Böylelikle aslında AYM, ceza muhakemesi sisteminde çok uzun bir süredir yer edinen HAGB dönemini kapatmıştır.
B. Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması (HAGB) Nedir?
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması düzenlemesi, 2005 yılında Ceza ve Ceza Usul Hukuku’nda yapılan değişikliklerle yürürlüğe girdi. HAGB düzenlemesi, 2 yıl veya daha az hapis cezası ya da adli para cezası öngören suçlarda, yargılama neticesinde verilecek mahkumiyet hükmünün açıklanmasında belirli şartlara bağlı olarak 5 yıllığına ertelenmesi ve bu koşulların gerçekleşmesinin ardından davanın düşürülmesidir.
Geri bırakılma süreci boyunca, kişinin uymak zorunda olduğu birtakım şartlar vardır. Bunlardan en önemlisi HAGB kararının kesinleşmesinden itibaren 5 sene içerisinde ilgili kişi herhangi bir kasıtlı suç işlememelidir.
HAGB kararını kabul eden sanığın temyiz veya istinafa başvurma hakkı yoktur.
Şartlar ihlal edilirse, mahkeme, açıklaması geri bırakılan hükmü açıklar. Yani verilen cezanın uygulanmasına karar verilir. Bu karar istinaf incelemesine tabi olur.
C. Hükmün Açıklamasının Geri Bırakılması (HAGB) Neden İptal Edildi?
Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararda, kötü muamele iddiaları kapsamındaki davalarda HAGB’nin uygulanması halinde sanığın infaz edilebilir bir yaptırıma tabi tutulmadığı ve bu durumun da mağduru tatmin etmediği ifade ediliyor.
D. İptal Süreci Nasıl İlerleyecek?
İptal kararı, kararın verilmesinden 1 yıl sonra yürürlüğe girecek. Bu süreçte mahkemeler tarafından kararın verilmesine yönelik herhangi hukuki bir engel yoktur. Ancak, süreç esnasında ortaya çıkacak kararsızlıklar hesaba katıldığında mahkemeler karar vermekte zorlanabilir ya da karışıklık giderilinceye kadar konuyla ilgili olan duruşmaları erteleyebilirler.
Kaynakça:
Anayasa Mahkemesi’nin Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması ile ilgili vermiş olduğu karar: https://normkararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/Dosyalar/Kararlar/KararPDF/2023-107-nrm.pdf
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması’nın Anayasa Mahkemesi Tarafından İptali’nin Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku açısından değerlendirilmesi: https://www.academia.edu/105180265/Anayasa_Mahkemesinin_HAGBnin_%C4%B0ptali_Karar%C4%B1na_%C4%B0li%C5%9Fkin_De%C4%9Ferlendirmeler_HAGB_D%C3%B6nemi_Kapand%C4%B1_M%C4%B1 (Prof. Dr. Murat Volkan DÜLGER & Dr. Şaban Cankat TAŞKIN)
Yorumlar